Acceptance and Commitment Therapie (ACT) is een relatief nieuwe vorm van gedragstherapie. In ACT wordt geleerd je te richten op zaken die je op directe wijze kan beïnvloeden, zoals het eigen gedrag. In plaats van controle proberen te krijgen over ervaringen die niet direct te beïnvloeden zijn, zoals emoties en gedachten. Dit vraagt te erkennen en te accepteren dat emoties en vervelende gedachten nu eenmaal bij het leven horen en niet uitgeroeid kunnen worden. ACT gaat ervan uit dat het vechten tegen onvermijdelijke zaken uiteindelijk ten koste gaat van een waardevol leven.
Doel van ACT is om meer psychologisch flexibel te zijn, om je leven niet te leven aan de hand van de klachten. Echter om (weer) te doen wat jij belangrijk vindt mét jouw klachten. Een waardevol leven!
De behandeling vindt plaats aan de hand van zes kernprocessen:
- Leren (onder-)scheiden van gedachten en gedrag. Je kunt iets anders doen dan je gedachten je ingeven. Dit geeft keuzevrijheid! ACT noemt dit defusie: loskomen van jouw gedachten.
- Leren om stil te staan en bewust te zijn van gedachten, gevoelens, emoties en de neiging deze te willen beïnvloeden. We noemen dit mindfulness.
- Leren om te stoppen met vechten tegen allerlei aspecten van het leven waar je geen invloed op hebt, bijvoorbeeld op telkens terugkomende gedachten, gevoelens, emoties, ziekte, fysieke en mentale pijn, ... . Je leert om dit stapsgewijs meer te accepteren. Dit proces heet dan ook acceptatie. Een belangrijke eerste stap is in te zien dat lijden bij het leven hoort!
- Je leert jezelf te zien als onlosmakelijk onderdeel van de omgeving, in plaats van verstrikt te raken in jouw problemen. Je problemen zijn niet wie je bent. Je bent jezelf in contact met jouw dierbaren, jouw werk, de omgeving, enzovoort. Jouw ervaren problemen zijn daar slechts onderdeel van. Dit proces heet jezelf-als-context gaan zien.
- Je leert te bepalen wat echt belangrijk is in het leven, wat jouw waarden zijn, welk leven je wilt leiden en hoe je dit wilt leiden. Zoals gezondheid, relaties, vriendschap, ontwikkeling, spiritualiteit, creativiteit, enzovoorts. We onderzoeken hoe je je leven meer kan leven richting deze waarden, in plaats van verstrikt raken in het gevecht met de problemen. We noemen dit een waardevol leven.
- Je leert welke kleine stapjes je kunt zetten, mét jouw gedachten, emoties, gevoelens en pijn, richting een waardevol leven. Dit vraagt toegewijde actie en levert op dat je weer in beweging gaat naar dat wat belangrijk voor jou is. In plaats van stil te staan en voortdurend in gevecht te zijn met wat niet te beinvloeden blijkt te zijn.